مرشد و مارگریتا

یکی از کتابهایی که هرگز پس از خواندن از یادت نمی رود رمان مرشد و مارگریتا نوشته ی میخاییل بولگاکف نویسنده ی روس است. بولگاکف دوازده سال آخر عمرش را صرف نوشتن این اثر بزرگ کرد و در زمان استالین که خفقان بر قشر روشنفکر فشار می آورد این اثر چندلایه و عظیم را خلق کرد. اثری که متاسفانه بیست و پنج سال پس از مرگ نویسنده اجازه ی چاپ پیدا کرد. ساختار رمان به راستی حیرت انگیز است و از سه داستان موازی تشکیل شده که در یکی شرح سفر شیطان به مسکو، در دیگری سرنوشت پونتیوس پیلاطس و ماجرای تصلیب مسیح و در سومی داستان عشق مرشد و مارگریتا به تصویر کشیده میشود. در نهایت این داستانهای موازی در هم تنیده میشوند. وقایع در دو شهر اورشلیم و مسکو اتفاق می افتد و نویسنده با قلمی توانا اثری خلق کرده که هم طنزآمیز است، هم نقاد و هم عاشقانه. شخصیت پردازی کتاب بسیار قوی است و از مارگریتای عاشق گرفته تا مرشد سرخورده، که به نوعی خود نویسنده است، تا شخصیت کاریزماتیک شیطان و همدستانش که وجه طنزآلود اثر را هم قوی تر میکنند همه و همه در تقویت داستان نقشی مهم دارند. وجه تلخ ماجرا این است که بدانیم بولگاکف خود با سختی و مرارت زندگی می گذراند و حتی نتوانست چاپ شدن این اثر بزرگ را که عصاره ی عمرش بود ببیند و حتی در سال 1930 نسخه ی اولیه ی کتاب را زیر فشارهای روانی و اجتماعی آتش زد و کمی بعد دوباره نگارش مجدد آن را از سر گرفت. شخصیت مرشد خود اوست و مارگریتا زنی است که به او عشق و انگیزه ی دوباره داد و تاآخر عمر به عنوان همسر در کنارش ماند. مرشد و مارگریتا در ایران هم ترجمه شده و در حال حاضر چاپ ششم آن در بازار موجود است.ف